Het ontstaan van De Groeve

De Groeve is een streek- of lintdorp ten noordoosten van Zuidlaren. Het dorp is ontstaan in de 13e eeuw na het graven van een kanaal. Dit door monniken uit Aduard gegraven deel moest een snellere afvoer van turf over de Hunze mogelijk maken. De naam De Groeve schijnt afgeleid te zijn van ‘Growe’. Dit is vrij vertaald “graven” in het Fries. In een oud aardrijkskundig woordenboek wordt het dorp echter ook als ‘Midlaarderveen’, een gehucht in Oostermoerderdingspil, aangegeven.

De eerste bewoning zal bij belangrijke punten aan de Hunze, zoals het keersluisje De Kniepe en de doorwaadbare plek bij het café (nu Chinees) zijn begonnen. Na het uitdiepen van de Hunze in 1736 is de oversteek met een pontje korte tijd mogelijk geweest. Niet lang daarna is er een beweegbare brug geplaatst. Dit betekende een verhoging van het toltarief. Het oudste tolhuis van Drenthe (1600- 1938) vlakbij de Hunze gelegen aan de Hunzeweg was een belangrijke passage en deed dienst als “provinciegrens” Groningen- Drenthe.

De weg naar Zuidlaren is in 1870 aangelegd, daarvoor was de route naar Zuidlaren over de Oude Dijk. Uit deze zelfde periode stamt de poldermolen De Boezemvriend, de enige van Drenthe. Deze is in 1990 gerestaureerd en kan als hulpbemaling dienen naast het gemaal. Een andere molen heeft lange tijd in de Molenkamp gestaan. Tot 1836 was dat een zogenaamde ‘grondzeiler’ en daarna een korenmolen op een verhoging van ca. 3 meter.

Via de Hunze heeft veel scheepstransport plaats gevonden. Eerst vanwege de vervening later ook vanuit Zuidlaren door De Vaart met een vaste bodedienst naar Groningen.

De route ging over van de kanalen door de vaargeul van het Zuidlaardermeer dat vroeger nog een open verbinding had met de zee. Het in de laatste IJstijd ontstane 680 hectare grote meer is grotendeels erg ondiep. Zo is er tijdens baggerwerkzaamheden nog een pad door het meer ontdekt van De Kruierij naar de Bloemert, wat duidt op een oversteekmogelijkheid bij laag water.

Sinds 1630 staat De Groeve vermeld op landkaarten. De bevolking is geleidelijk gegroeid van 5 gezinnen in 1630, 36 in 1875, 45 in 1900, 70 in 1925, 90 in 1950, 120 in 1975, 150 in 1990 tot 165 nu. De basisschool is opgericht in 1929. In 1995 werd de school een nevenvestiging van De Schuthoek voor zij in juli 2016 ophoudt te bestaan.

Het buurtgebouw en de ijsbaan zijn gerealiseerd na het winnen van de landelijke hoofdprijs in 1983 met het programma ‘Een kern waar pit in zit’. De werkzaamheden zijn in eigen beheer uitgevoerd en in 1988 geopend. De Klein Kruijerij is daarna nog twee keer uitgebreid; in 2003 en 2012.

Met dank aan Harald Sloot.